نحوه تشخیص بارداری؛ خانگی و آزمایشگاهی
مجله دکتر دکتر
خلاصه این مقاله را بشنویدهمه مقالات صوتی مرورگر شما از فایل صوتی پشتیبانی نمی‌کند بارداری یا حاملگی دورانی است که هر زنی برای به دنیا آوردن نوزاد تجربه می‌کند. اما نحوه تشخیص بارداری برای هر مادری خود نوعی چالش است! برخی از روش‌ها آزمایشگاهی هستند و برخی دیگر، خانگی و با استفاده از کیت‌های تشخیص حاضری هم انجام می‌شوند.به‌هرحال آزمایش بارداری یا حاملگی می‌تواند مشخص کند زنی باردار است یا خیر و بهتر است تحت نظر متخصص زنان صورت بگیرد. برای تشخیص بارداری روش‌های متعددی وجود دارد که هر یک ویژگی‌های خاص خود را دارند. در این مقاله از مجله دکتردکتر سعی داریم به سوالات رایج درباره آزمایش بارداری پاسخ دهیم.
تست بارداری چیست؟
آزمایشات بارداری برای تعیین اینکه آیا در ادرار یا خون شما هورمونی به اسم اچ‌سی‌جی (hCG) یا گنادوتروپین جفتی انسان (human chorionic gonadotropin) وجود دارد، انجام می‌شود. این هورمون درست بعد از لانه‌گیری تخم بارورشده در دیواره رحم خانم‌ها تولید می‌شود. این روند معمولا (اما نه همیشه) شش روز بعد از لقاح اتفاق می‌افتد. اگر باردار باشید، سطح هورمون hCG به سرعت بالا می‌رود و هر دو یا سه روز، دو برابر می‌شود و این آزمایشها، آن را نشان می‌دهند.
انواع تست بارداری
تست بارداری ابزاری است که برای تشخیص حضور هورمون hCG در ادرار یا خون استفاده می‌شود و به تعیین بارداری کمک می‌کند.در مرور راهنمای بارداری متوجه می‌شویم که دو نوع اصلی تست بارداری می‌تواند مشخص کند که شما باردار هستید یا خیر: آزمایش ادرار و آزمایش خون. البته نوار تست حاملگی یا همان بیبی چک و سونوگرافی از جمله دیگر روش‌های تشخیص حاملگی هستند که یکی خانگی است و دیگری آزمایشگاهی که معمولا توسط دکتر زنان انجام می‌شود. در ادامه این 4 روش را مورد بررسی قرار می‌دهیم:
آزمایش ادرار
آزمایش ادرار می‌تواند در خانه یا مطب پزشک انجام شود. بسیاری از خانم‌ها معمولا یک هفته بعد از تاخیر در قاعدگی، اولین تست بارداری را در خانه انجام می‌دهند. آزمایش خانگی بارداری خصوصی و راحت‌تر است و در نتیجه یکی از دم دستی ترین روش‌ها برای تشخیص بارداری به شمار می‌رود.معمولا دستگاه‌های آزمایش بارداری در خانه با دستورالعمل همراه هستند. برای گرفتن نتیجه‌ای دقیق‌تر، کاملا باید طبق دستورالعمل، آزمایش را انجام دهید. بعد از آزمایش، می‌توانید نتیجه را با مراجعه به پزشک تایید کنید؛ پزشک حتی می‌تواند آزمایش‌های بارداری دقیق‌تر و حساس‌تری را هم انجام دهد.
آزمایش خون
آزمایش خون در مطب پزشک یا آزمایشگاه انجام می‌شود؛ اما معمولا این نوع تست نسبت به آزمایش ادرار، کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. این آزمایش می‌تواند بارداری را زودتر از آزمایش خانگی، یا در حدود ۶ تا ۸ روز پس از تخمک‌گذاری تشخیص دهد؛ اما نتیجه آزمایش خون، دیرتر از آزمایش بارداری در خانه مشخص می‌شود.نکته جالب توجه در مورد نحوه تشخیص بارداری با استفاده از آزمایش خون این است که دو نوع آزمایش بارداری خون وجود دارد که در ادامه به این دو نوع اشاره می کنیم.
آزمایش کیفی hCG
این آزمایش به سادگی تشخیص می‌دهد که هورمون hCG در بدن شما وجود دارد یا خیر. آزمایش کیفی hCG به این سوال که «آیا باردار هستید؟» پاسخ مثبت یا منفی می‌دهد. پزشکان معمولا این آزمایش را برای تایید بارداری بعد از ۱۰ پس از تاخیر قاعدگی تجویز می‌کنند. بعضی از این آزمایشات می‌توانند وجود هورمون hCG را خیلی زودتر از این زمان نیز تشخیص دهند.
آزمایش کمی hCG (بتا اچ‌سی‌جی)
این آزمایش میزان دقیق هورمون hCG موجود در خون را مشخص می‌کند. این آزمایش حتی می‌تواند زمانی که سطح هورمون hCG بسیار پایین است هم بارداری را تشخیص دهد، چون می‌تواند به‌طور دقیق میزان هورمون hCG خون را اندازه‌گیری کند؛ به همین دلیل می‌تواند در تشخیص و پیگیری مشکلات به وجود آمده در دوران بارداری، کمک بسزایی کند.این آزمایش در کنار آزمایشات دیگر می‌تواند برای جلوگیری از بارداری خارج از رحم یا کنترل مادر بعد از سقط جنین، زمانی که سطح hCG به سرعت افت می‌کند، موثر باشد.
تست خانگی
راه‌های خانگی مختلفی وجود دارد که می‌توان با استفاده از آن‌ها و البته در نظر گرفتن ضریب خطا، از حاملگی احتمالی مطلع شد. استفاده از بیبی چک، یکی از روش‌های تست بارداری سریع هستند.
علائم مختلف روی بیبی چک چطور خوانده می‌شود و به چه معنی است؟
بیبی چک (HPT) یک تست بارداری خانگی بسیار کاربردی با عملکردی بسیار ساده است و انواع مختلفی مثل بی بی چک نواری، بی بی چک مستقیم و بی بی چک قطره چکانی دارد.کافیست چند قطره از ادرار خود را روی آن بریزید و بعد از چند دقیقه نتیجه را ببینید.تفسیر نتایچ تست‌های بارداری به این‌صورت است که اگر نتیجه مثبت با 2 نوار رنگی مشخص می‌شود. هرچقدر هورمون HCG بیشتر باشد، رنگ نوارها پررنگ‌تر می‌شود. اگر تست با حروف مشخص شود، 2 خط قرمز با حروف C و T نشان‌دهنده نتیجه مثبت بارداری هستند.سوال برخی از خانم‌ها این است که چرا تست بیبی چک منفی می‌شود؟ اگر هم بعد از 10 دقیقه، تنها یک نوار مشخص شود، نشان از عدم بارداری است. تست منفی روی بی بی چک‌هایی هم که دارای حروف هستند، با پررنگ شدن قسمت C و کم رنگ شدن قسمت T مشخص می‌شود.توجه! آزمایش‌های دیجیتال ممکن است با نشان دادن کلمات «باردار» (pregnant) یا «باردار نیستید» (not pregnant) نتیجه را نشان دهند.
علائم مشکوک به بارداری و دادن تست بارداری
در موارد بسیار نادر، ممکن است نتیجه تشخیص بارداری خانگی کاذب باشد. این بدین معنی است که شما باردار نیستید، اما آزمایش می‌گوید باردار هستید. اگر ادرار شما حاوی خون یا پروتئین باشد، آزمایش بارداری به شکل کاذبی مثبت می‌شود. البته برخی داروهای خاص مثل آرام‌بخش‌ها، ضد انعقاد‌ها یا خواب‌آورها هم می‌توانند باعث مثبت شدن آزمایش بارداری (کاذب) شوند.در واقع به جز نتیجه مثبت و منفی، تفسیر دیگری هم هست که نتیجه مشکوک است. نتیجه مشکوک زمانی اتفاق می‌افتد که در فاصله بین 5 تا 10 دقیقه 2 نوار رنگی روی تست ظاهر شود.اگر فقط نوار T روی تست رنگی شود، نتیجه درست نیست و باید به فاصله چند روز دیگر، تست تکرار شود.اگر نتیجه منفی دریافت کردید، احتمالا باردار نیستید؛ با این‌حال ممکن است باردار باشید اگر:
- تاریخ انقضای دستگاه آزمایش بارداری گذشته باشد؛
- آزمایش را به درستی انجام نداده باشید؛
- آزمایش را خیلی زود انجام داده باشید؛
- به دلیل استفاده بیش از اندازه از مایعات، ادرار شما بیش از حد رقیق شده باشد؛
- داروهای خاصی مثل داروهای ادرارآور یا آنتی هیستامین مصرف کرده باشید.
اگر نتیجه آزمایش بارداری شما منفی باشد، حدود یک هفته بعد، دوباره این آزمایش را تکرار کنید؛ برخی آزمایش‌های بارداری خانگی پیشنهاد می‌کنند که بدون در نظر گرفتن نتیجه، این کار را انجام دهید.اگر در هر بار آزمایش، دو نتیجه‌ی متفاوت به دست آوردید، باید به پزشک مراجعه کنید. در این صورت انجام آزمایش خون می‌تواند راه‌گشا باشد.
آزمایش خانگی تشخیص بارداری تا چه حد دقیق است؟
آزمایشاتی که یک هفته بعد از تاخیر در قاعدگی انجام می‌شوند، معمولا نتایج دقیق‌تری به شما ارائه کند. اگر آزمایش را صبح زود، (زمانی که ادرار غلیظ‌‌‌‌تر است انجام دهید)، نتیجه دقیق‌تر می‌شود.آزمایش خانگی ادرار برای تشخیص بارداری معمولا ۹۹ درصد نتیجه دقیقی دارند. البته آزمایش خون از آزمایش ادرار دقیق‌تر است.اینکه آزمایش ادرار بارداری در خانه چقدر می‌تواند دقیق باشد، به عوامل زیر بستگی دارد:
- چقدر از دستورالعمل‌ها پیروی می‌کنید؛
- تخمک‌گذاری چه زمانی انجام می‌شود و این عمل چطور رخ می‌دهد؛
- چه زمانی بعد از بارداری این آزمایش را انجام می‌دهید؛
- حساسیت آزمایش بارداری چقدر است.
سونوگرافی
سونوگرافی از آن دسته روش‌ها یتشخیص بارداری است که از هفته‌های پنجم و ششم بارداری، حاملگی را تشخیص می‌دهد. با اینکه کاملا نتیجه آن حتمی است و از طریق شکم انجام می‌شود اما نسبت به باقی روش‌ها، سریع‌تر نیست.
بهترین زمان برای انجام تست بارداری
زمان انجام تست بارداری در تعیین نتیجه آن اهمیت دارد. مثلا اگر چند روز بعد از رابطه جنسی تست بدهید، ممکن است تست شما به‌صورت کاذب مثبت شود.اگر عادت ماهانه ی نامنظمی دارید، یا به هر دلیلی پریود نشدید، بهترین گزینه ی پیش رو برای نتیجه گیری دقیق، انجام تست بارداری ۳ هفته بعد از رابطه ی جنسی است. از این رو، بهترین زمان برای انجام تست بارداری، در دو حالت مختلف تعیین می‌شود؛ اگر قاعدگیتان منظم است، سه هفته بعد از رابطه جنسی تست بدهید و اگر قاعدگی نامنظم دارید، 7 روز پس از پریود، زمان مناسبی برای انجام تست است.بهترین زمان روز برای انجام تست هم اول صبح است زیرا غلظت ادرار بسیار بالاست. توجه! اگر در طول شب ادرار نکنید و آب زیادی ننوشید، غلظت خروجی شما بیشتر بوده و حاوی hcg بیشتری است و در نتیجه درست‌تر است. 
تست بارداری در دوره پریودی
معمولا تست‌های تایید شده بارداری، هورمون‌های حاملگی را تا 6 روز قبل از شروع پریودی تشخیص می‌دهند. با این‌حال و بر اساس تحقیقات، میزان دقت این آزمایشها در زمان نزدیک به پریود به این‌صورت است:
- یک روز بعد از پریود به تاخیر افتاده؛ تشخیص ۱۰۰٪ بارداری
- روز پریود؛ تشخیص ۹۶٪ بارداری
- یک روز قبل از پریود؛ تشخیص ۹۳٪ بارداری
- دو روز قبل از پریود؛ تشخیص ۸۱٪ بارداری
- سه روز قبل از پریود؛ تشخیص ۶۸٪ بارداری
- چهار روز قبل از پریود؛ تشخیص ۴۲٪ بارداری
- پنج روز قبل از پریود؛ تشخیص ۳۳٪ بارداری
- شش روز قبل از پریود؛ تشخیص ۲۵٪ بارداری
این تست‌های بارداری عجیب مطمئن هستند؟
راه‌های زیادی برای انجام تست بارداری خانگی وجود دارد. از ادرار روی شکر، شامپو، نوشابه، گلاب، بزاق دهان، کلم قرمز ،جوش شیرین، نمک، خمیردندان، مایع سفید کننده، صابون، سرکه، جوش شیرین، نوشابه، قند، گندم و جو گرفته تا تست بارداری با موبایل، تست از روی شکم، با حلقه و ضربان قلب از جمله روش‌های عجیب تشخیص بارداری هستند. بگذارید رک بگوییم؛ این روش‌ها حتی اگر به صورت رندوم هم درست باشند، قابل اتکا نیستند و اصلا انجام آن‌ها را به‌عنوان منبعی موثق برای اطمینان از بارداری توصیه نمی‌کنیم. با این‌حال در ادامه درباره برخی از آن‌ها توضیح خواهیم داد:
تست بارداری با شکر و قند
برای این کار، باید کمی شکر را در یک کاسه پلاستیکی ریخته و کمی ادرار را باید به آن اضافه کنید. می‌گویند که اگر قند و شکر به سرعت حل شود، نتیجه منفی و اگر بخشی نامحلول باقی بماند، نتیجه مثبت است.
تست بارداری با خمیردندان
دو قاشق خمیردندان را در ظرفی بریزید و ادرار خود را به آن اضافه کنید. اگر رنگ خمیردندان آبی شود، تست بارداری مثبت است.
تست بارداری با وایتکس و نوشابه
نصف فنجان وایتکس یا نوشابه را با کمی از ادرار ترکیب کنید، بعد از سه تا پنج دقیقه، اگر این دو ماده کف کنند، نتیجه مثبت است و اگر هیچ اتفاقی نیفتد، منفی است. توجه! گاز حاصل از وایتکس بسیار خطرناک است و انجام آن توصیه نمی‌شود.
تست بارداری با موبایل
تست بارداری با موبایل در واقع یک اپلیکیشن است که با استفاده از آن می‌توان اطلاعاتی درباره علائم اولیه بارداری، تفسیر نتایج و مواردی از این دست، اطلاعات کسب کرد.
تست بارداری با ضربان قلب
یکی از دیگر روش‌های تشخیص بارداری در مراحل اولیه که معمولا توسط متخصصان طب سنتی انجام می‌شود، گرفتن ضربان قلب با دست چپ است. تفسیر این موقعیت به این‌صورت است که اگر نبض ضعیف و متزلزل باشد، احتمال بارداری هست و اگر نرمال باشد، جواب منفی است. از نظر طب سنتی، بهترینزمان برای تشخیص بارداری، اوایل صبح است.
تست تشخیص بارداری را از میان روش‌های مطمئن انتخاب کنید!
درباره تمامی راه‌های محتمل تشخیص بارداری برایتان گفتیم ولی در انتهای این متن مجددا توصیه می‌کنیم که از روش‌های آزمایشگاهی و تحت نظر پزشک متخصص زنان استفاده کنید. روش‌های تشخیص خانگی در بهترین حالت، می‌توانند مکمل یا راهی برای تشخیص اولیه باشند. اگر نیاز به مشورت با پزشک دارید، می‌توانید برای دریافت نوبت دکتر از پلتفرم دکتردکتر استفاده کنید.همچنین لازم به ذکر است که این مقاله در پاسخ به سوال یکی از کاربران در بخش پرسش و پاسخ، منتشر شده است. شما هم اگر نیاز به مقاله‌ای در موضوعات پزشکی دارید، سوال خود را از بخش پرسش و پاسخ برای ما ارسال کنید.منبع:webmd محتوای این مقاله صرفا برای افزایش اطلاعات عمومی شماست و به منزله تجویز پزشکی نیست.