پیشگیری از خودکشی؛ تسلیم نشوید!
مجله دکتر دکتر
سالانه بیش از ۷۰۰هزار نفر بر اثر خودکشی جان خود را از دست می‌دهند. در سال ۲۰۱۹ میلادی، خودکشی چهارمین علت مرگ جوانان ۱۵ تا ۲۹ساله در دنیا بود. دلایل مختلفی وجود دارد که یک فرد را به نقطه پایان‌دادن به زندگی خود می‌رساند. تجربه از دست‌دادن، تنهایی، تبعیض، قطع روابط، مشکلات مالی، درد و بیماری، خشونت و سواستفاده و عوامل متنوع باعث می‌شوند که فردی جان خود را بگیرد و از این دنیا برود. به نظر می‌رسد که این اقدام یک انتخاب نیست و راه نامناسبی است که با حل‌نشدن مسائل و پرسش‌های مختلف به ذهن بعضی‌ها می‌رسد. پیشگیری از خودکشی مقدور است. روش‌های مختلفی برای جلوگیری از این تصمیم و اقدام وجود دارد. اگر احساس می‌کنید، کسی را در وضعیت تمایل به خودکشی می‌شناسید، به روش‌های مختلف می‌توانید به او کمک کنید که زندگی‌اش را حفظ کند و با بازگشت به زندگی، آن را در مسیر تازه‌ای پیش بگیرد. همیشه راهی برای بهتر زیستن هست، فقط باید آن را پیدا کنیم؛ شک نداشته باشید. کمک متخصص روانشناس در این زمینه هم بسیار اثربخش خواهد بود. روانشناسان با دانش و تجربه کافی در این زمینه دست مراجعان را برای بازگرداندن به راه سالم زندگی می‌گیرند.
برای پیشگیری از خودکشی چه باید کرد؟
در مسیر جلوگیری از خودکشی باید به چند بخش اساسی مسیر دقت کنید:
- شناسایی دلایل خودکشی
- آگاهی از نشانه‌های خودکشی
- استفاده از راه حل‌های پیشگیری از خودکشی
دلایل خودکشی
موارد زیر می‌توانند دلایلی برای سوق‌دادن یک فرد به‌سمت خودکشی باشند. البته وجود چنین چیزهایی در زندگی یک فرد حتما دلیل نمی‌شود که به سمت خودکشی برود اما باید بدانید که تجربه نشان می‌دهد، این شرایط پیش‌تر باعث خودکشی بعضی از افراد شدهاند:
- اختلالات روانی، به ویژه اختلالات خلقی، اسکیزوفرنی
- برخی اختلالات شخصیتی
- اقدام(های) قبلی برای خودکشی
- دسترسی آسان به وسایل کشنده
- نبود حمایت اجتماعی و احساس انزوا
- اختلالات مصرف الکل و سایر مواد
- تمایلات تکانشی و/یا تهاجمی
- سابقه خانوادگی خودکشی
- سابقه ضربه یا سوء استفاده
- بیماری‌های جسمی مزمن
- اختلالات اضطرابی
- از دست دادن عزیزان
- ضرر شغلی یا مالی
- افسردگی شدید
- ناامیدی
خودکشی در زنان در جوامع سنتی به دلایل ننگ‌های اجتماعی و برچسب‌هایی که گاهی به بعضی از آنها زده می‌شود هم رایج است. برای مثال، مقوله مشکلات ناموسی و مباحثی نظیر آبرو در برخی از موقعیت‌ها، زنان را به‌سوی خودکشی هدایت می‌کند. مراقبت از افراد در چنین جوامعی ضروری به نظر می‌رسد. گاهی پای بیماری‌های روانی مانند اسکیزوفرنی هم به میان است و باید به متخصصان حرفهای برای درمان و استفاده از دارو مراجعه صورت بگیرد.
نشانه‌های خودکشی
برخی از علائم هشداردهنده می‌توانند به شما بفهمانند که یکی از آشنایان یا عزیزانتان در معرض خطر خودکشی است. پس حواستان به نشانه‌ها باشد:
- صحبت از اینکه می خواهند بمیرند یا خودشان را بکشند.
- به دنبال راهی برای کشتن خود هستند، مانند جستجوی آنلاین یا خرید اسلحه.
- صحبت در مورد احساس ناامیدی یا نداشتن دلیلی برای زندگی‌کردن.
- صحبت در مورد احساس به دام افتادن یا درد غیرقابل تحمل.
- صحبت از سربار بودن برای دیگران.
- افزایش مصرف الکل یا مواد مخدر.
- رفتار مضطرب یا آشفته.
- خوابیدن خیلی کم یا زیاد.
- کنار کشیدن یا منزوی‌کردن خود.
- نشان دادن خشم یا صحبت در مورد انتقام.
- نوسانات خلقی شدید.
راه حل‌های پیشگیری از خودکشی
اگر احساس می‌کنید که دلایل و علائم خودکشی در یکی از آشنایانتان وجود دارد، از انواع روش پیشگیری از خودکشی در زیر برای کنترل اوضاع استفاده کنید:
- صحبت‌کردن با فرد درباره تصمیم به خودکشی
- گوش‌کردن جدی و موثر به فرد
- بردن فرد نزد مشاور
- دریافت کمک حرفهای
صحبت‌کردن با فرد درباره تصمیم به خودکشی
اگر فکر می‌کنید که دوست یا عزیزتان درباره خودکشی تصمیماتی جدی در سر دارد، با او صحبت کنید. برخی معتقدند که نباید این کلمه را با چنین فردی مطرح کرد اما این‌طور نیست. اگر حس می‌کنید که افکار خودکشی در سر فرد جان گرفته‌اند، بد نیست که از او بپرسید. با این کار می‌توانید به فرد موردنظر فضای امنی برای صحبت‌کردن از وضعیتش بدهید و بار افکار سنگینش را کم کنید.
گوش‌کردن جدی و موثر به فرد
همیشه حرفهای یک فرد درباره خودکشی را جدی بگیرید و این موضوع را به‌عنوان شوخی یا تهدید بی‌مورد تلقی نکنید. اینکه به مشکلات فرد و افکارش گوش بدهید، بسیار ارزشمند است. سعی نکنید که با توصیه‌های نادرست، دردش را بی‌اهمیت بدانید و از او بخواهید که با راه‌کارهای کلیشه‌ای به زندگی شاد و سالم برگردد. باید چنین فردی را درک کنید و دلسوزانه به حرف‌هایش گوش بدهید.
بردن فرد نزد مشاور
سعی کنید که از کمک حرفهای در این زمینه بهره ببرید. برای پیشگیری از خودکشی به مشاور روانشناس مراجعه کنید. یادتان باشد که روانشناسان تجربه و تخصص کافی در این زمینه دارند. اگر بتوانید فرد با افکار خودکشی را به نزد یک متخصص حرفهای ببرید و با او آشنا کنید، بسیار عالی خواهد بود. اگر هم چنین امکانی نیست، سعی کنید که خودتان به مشاور مراجعه کنید و از او راهنمایی بگیرید. مشاوران برای رفع افسردگی و مشکلات دیگر روانی راه‌کارهای مفیدی در دست دارند.
دریافت کمک حرفهای
در برخی از مواقع فرد به علت اختلالات روان و مشکلات مغزی دچار افکار مربوط به خودکشی می‌شود. چنین فردی باید تحت نظر روانپزشک قرار بگیرد و در صورت نیاز، داروهای تجویزی برای کنترل وضعیتش را مصرف کند. با مراجعه به متخصص روانپزشک خوب می‌توانید این اوضاع را کنترل کنید. با سرزدن به سایت دکتردکتر و شناسایی بهترین متخصصان روانپزشک می‌توانید از خدمات آنها بهره ببرید.
پیشگیری از خودکشی در ایران
در ایران هم مانند تمام نقاط دنیا، سالانه تعدادی از افراد با خودکشی به زندگی‌شان پایان می‌دهند. اقداماتی برای کنترل خودکشی و کمک به افراد در این زمینه صورت گرفته است:
- تلفن پیشگیری از خودکشی
- راه‌اندازی پایگاه سلامت اجتماعی
سامانه پیشگیری از خودکشی
در ایران هم سامانه‌هایی برای رسیدگی به نابه‌سامانی‌های عاطفی و روانی راه‌اندازی شده است. نمونه‌ای از آن، امکان تماس با شماره ۱۲۳ است. شما می‌توانید با این شماره تماس بگیرید و با انتخاب گزینه مربوط به مشاوره درباره خودکشی، در این خصوص با مشاوران حرف بزنید.
راه‌اندازی پایگاه سلامت اجتماعی
در کشور، پایگاه‌هایی برای حفظ سلامت اجتماعی هم وجود دارد که در کانکس‌ها یا مکان‌های ثابت به افراد خدمات روانی و درمانی می‌دهند. با مراجعه به این پایگاه‌ها، امکان صحبت‌کردن درباره خودکشی و مشاوره فراهم می‌شود.
اطلاع‌رسانی درباره شیوه مناسب پیشگیری از خودکشی مهم است
یکی از مهم‌ترین نکات برای کنترل خودکشی در هر جامعه، اطلاع‌رسانی در این خصوص است. با برگزاری کمپین‌ها و برنامه‌های آگاهی‌رسانی، افراد متوجه می‌شوند که چطور باید به عزیزان، نزدیکان و به‌طور کلی کسانی کمک کنند که مشکوک به خودکشی‌اند.نقش مشاوران و متخصصان در این زمینه را هم هرگز دست‌کم نگیرید و بدانید که برای دریافت نوبت ملاقات با آنها می‌توانید از سایت دکتردکتر برای نوبت دهی اینترنتی کمک بگیرید.اگر درباره پیشگیری از خودکشی سوال و نکته مبهمی در ذهنتان باقی مانده است، حتما از ما بپرسید تا در رسیدن به جواب به شما کمک کنیم. این را فراموش نکنید که همیشه راهی بهتر هم وجود دارد و نباید تسلیم شد.منابع:mentalhealth.org.ukfindahelpline.com/irwho.intmentalhealth.org.uk988lifeline.org محتوای این مقاله صرفا برای افزایش اطلاعات عمومی شماست و به منزله تجویز پزشکی نیست.